Maar liefst vier boeken. In elf dagen. Ja, de vakantie is weer voorbij. Mocht je nu denken dat ik een boekenwurm ben, dat is niet zo. Niet dat ik me daarvoor zou schamen, maar ik wil eerlijk zijn. Nee, pas als ik vakantie heb, kom ik in een soort lees-modus terecht. Ik moet toegeven dat de belabberde Wi-Fi op de campings er ook een bijdrage aan hebben geleverd.
Het was zware kost. Ik las achtereenvolgens Kerkgeschiedenis voor iedereen, Onderzoek alle dingen, En de aarde bracht voort en tot slot Oer. Het ging dus van kerkgeschiedenis naar wetenschap en geloof, van geloof naar de evolutie en tot slot een fictief evolutionair verhaal over ene Proton. Ja, die van net na de oerknal.
En echt, ik heb genoten. Als je zo ’s avonds voor de camper zit, onder het luifeltje met je iPad op tafel relaxed in een tuinstoel met een koude goudgele rakker erbij. Goed te doen. Ik zei nog tegen m’n vrouw, gek eigenlijk, thuis lees ik eigenlijk heel weinig. Mijn vrouw leest veel meer dan ik. Komt ook wel omdat onze smaak qua Netflix series niet altijd even goed matcht. Gelukkig matcht er veel wel en vullen we elkaar goed aan. Ik mag me gelukkig prijzen met mijn vrouw! Wat nu als je alleen qua film en serie-smaak met je partner matcht? Dan heb ik met je te doen. Uitsluitend bingewatchend door het leven…
Maar terug naar m’n leesvoer. Op 8 maart 2009 schreef ik een blog met de titel “And God created Darwin”. Ik neem wat citaten mee uit die blog.
Twintig jaar geleden plaatste ik op een internetforum van de lokale site Digitaal Dorp Spakenburg een stelling: “Evolutie is moeilijker te geloven dan schepping”. Het was het begin van wat later een enorme geloofscrisis zou worden. Ik raakte in gesprek met een ras-atheïst. Ik ging flink met hem in discussie en kwam, dacht ik, met best wel sterke argumenten. Maar in de loop van een aantal weken ging ik twijfelen. Mijn reacties op het forum waren nog even fel, maar ik geloofde er zelf na enige tijd niet meer in. Mijn geloof hing nog aan een zijden draadje. Met m’n moeder praatte ik er destijds wel over, verder met niemand. Ze probeerde me niet om te praten, maar luisterde gewoon. En ze bad voor me.
Ik vergeet nooit meer het moment dat ik op m’n slaapkamer God nog maar één vraag stelde. “God, als u er tóch bent, moet u dat zelf maar aan me duidelijk maken”. De grond van mijn bestaan was weggevallen. Het was onbeschrijfelijk wat ik voelde. Zijn we hier dan echt doelloos op aarde? Voorgekomen uit een evolutionair proces, toevallig? Ik pakte toch mijn Bijbel. Ik dacht zoiets van “als God me wat wil vertellen, doet Hij dat nu maar”. Ik deed mijn Bijbel open en begon te lezen op de eerste de beste pagina die openviel. Ik belandde ergens in Jesaja. Ik las iets over God die de aarde had gemaakt, de bergen had geplaatst… Toen nooit geweten dat zoiets in Jesaja stond. Maar ik was niet meteen in een ‘Halleluja’ stemming hoor. Maar wel verbaasd. Het was het begin van een herstel. Ik begon mijn geloof langzaam maar zeker terug te krijgen, zelfs sterker dan daarvoor. M’n moeder had me er al voor ‘gewaarschuwd’. Waarschijnlijk kom je hier sterker uit, had ze gezegd. Inderdaad.
En nu, twintig jaar later sta ik er een stuk relaxter in. Ik heb geleerd dat geloof en wetenschap helemaal niet met elkaar in conflict hoeven te komen. De boeken die ik tijdens mijn vakantie las, dragen stevig bij aan die houding. Goed om te weten is het dat de schrijver van En de aarde bracht voort, Gijsbert van den Brink, een theoloog is uit de Gereformeerde Bond, binnen de PKN. Niet bepaald een vrijzinnige stroming, zeg maar. Hij schreef ook mee aan het boek Oer. Door de boeken die ik las heb ik veel antwoorden gevonden op vragen die ik had.
Want hoe kon het dat God in Genesis 1 de dieren eerder schiep dan de mens en in Genesis 2 dit andersom is? En hoe kon het dat Kain zich in een ander land ging vestigen, daar een stad ging bouwen -in z’n uppie?- en daar ook nog een vrouw vond? En waren de dieren ‘in den beginne’ echt allemaal uitsluitend lief voor elkaar? Het zijn vragen waarop ik vroeger nooit een antwoord vond. Ik ben immers opgegroeid met het geloof in een schepping van zes letterlijke dagen.
Het blijkt dat men in de kerkgeschiedenis van pakweg vóór de jaren 50, Genesis 1 heel wat minder letterlijk las, dan daarna. Ik lees nu ook anders. Genesis 1 is het loflied op de schepping, Genesis 1 en 2 maken iets duidelijk. Wie er achter ons bestaan zit. Het gaat om de strekking van wat je leest, niet om het letterlijke. Voordat je nu denkt dat het loslaten van het geloof in een zes-daagse schepping van letterlijk 24 uur per dag een voorbode is van het loslaten van de betrouwbaarheid van de Bijbel, een soort glijdende schaal, dat is niet zo. Het fundament van mijn geloof zit hierin:
Maar wanneer nu over Christus wordt verkondigd dat hij uit de dood is opgewekt, hoe kunnen sommigen van u dan zeggen dat de doden niet zullen opstaan? Als de doden niet opstaan, is ook Christus niet opgewekt; en als Christus niet is opgewekt, is onze verkondiging zonder inhoud en uw geloof zinloos. Dan blijkt dat wij als getuigen van God over hem hebben gelogen, omdat we verklaard hebben dat hij Christus heeft opgewekt - want als er geen doden worden opgewekt, dan kan hij dat niet hebben gedaan. Wanneer de doden niet worden opgewekt, is ook Christus niet opgewekt. Maar als Christus niet is opgewekt, is uw geloof nutteloos, bent u nog een gevangene van uw zonden en worden de doden die Christus toebehoren niet gered. Als wij alleen voor dit leven op Christus hopen, zijn wij de beklagenswaardigste mensen die er zijn. (1 Kortinte 15: 12-19, NBV)
God is de Schepper van alles. Het lezen van de boeken tijdens mijn vakantie heeft dat geloof alleen maar versterkt. Het heeft me diep onder de indruk gebracht van de grootsheid van God. Want als God niet achter het allereerste fysieke proces in het heelal zou zitten, zou er werkelijk iets uit niets kunnen ontstaan. Daarvoor is een groter geloof nodig dan dat ik heb.
En God zag dat het goed was. Maar, was dat wel écht goed? Gijsbert van den Brink gaat hier in zijn boek En de aarde bracht voort ook op in. Het is een pittig boek, niet altijd even gemakkelijk. Ik hoop in een volgende blog -Deo Volente!- hier nog wat verder op in te gaan.
Dit is deel één in een tweeluik over schepping en evolutie. Lees hier deel twee.